LẤY PHƯỚC TRỜI MÀ ĐONG

Chiều chủ nhật tuần trước, tôi có dịp đến thăm gia đình một cậu học trò cũ sau mấy lần lỗi hẹn! Vợ chồng cậu đón tôi vui vẻ, bởi sau bao nhiêu năm thăng trầm, còn gặp lại nhau. Lúc chưa vào nhà, tôi đã nhìn thấy tấm bảng “Hiệu Cầm Đồ Minh Phát”, nên sau khi thăm hỏi vợ cậu về sinh hoạt gia đình, các con cháu - tôi hỏi: “Em làm chủ hiệu Minh Phát” phải không?”. Cậu tâm sự: “Đứa con trai giữa của em!” - “Cháu bao nhiêu tuổi rồi vậy?” - “Thưa, hai mươi lăm!”.

Tôi cảm thấy có điều gì “chưa ổn” trong công việc làm rất phức tạp của một cậu chủ quá trẻ tuổi, nên thoáng cười: “Sao không cho cháu học tiếp?” - “ Thi đại học hai lần hỏng, bảo vào học cao đẳng, không chịu. Kêu đi học nghề chuyên môn, cũng không trả lời. Nó năn nỉ vợ chồng em cho vốn, để mở hiệu  “cầm đồ” nầy đã hai năm…”.

Tôi hớp một ngụm trà, châm một điếu thuốc - góp ý: “Nghề nào cũng quý cả, cầm đồ cũng là một công việc giúp người trong cảnh ngặt nghèo, nhưng với tuổi của cháu, thầy nghĩ không thể tránh khỏi những sai sót, những va chạm rất phiền, vì thiếu kinh nghiệm (và tính nóng nảy háo thắng - như em nói) - sẽ ảnh hưởng không tốt không những chỉ ở hiện tại, mà còn ở cả tương lai lâu dài của gia đình nó…”.

Cậu học trò giọng buồn buồn : “Dạy nó không chịu nghe, đành “lấy phước trời đong” thôi thầy ạ!”. Cô vợ lo lắng: “Cũng phải nhắm mắt lấy phước trời…”.

Tôi đã từng nghe nhiều lần, nhiều người - đủ mọi lứa tuổi và trình độ, nói câu “lấy phước trời mà đong” khi đang ở vào tình trạng khó khăn, nan giải - và đã cảm thấy thất vọng. Nhưng với cậu học trò cũ, tôi không thể “nhắm mắt” mà nghe (như cô vợ cậu học trò đã “nhắm mắt” mà lấy phước trời…), rồi bỏ qua được. Tôi đã kể lại câu chuyện của một người bạn đồng hương cho hai vợ chồng nghe: “(…) Từ nhiều chục năm nay, vợ chồng và cả con cháu của người bạn ấy đều kiên nhẫn làm mỗi ngày: Vợ chồng anh ta có một chiếc hộp thiếc (nguyên là hộp bánh Butter Cookies) - mỗi ngày đều nhớ bỏ vào hộp một ngàn, đến vài ngàn bạc lẻ. Con nhỏ còn sống chung thì lúc nào có thì bỏ vào, ngày nào không thì thôi. Các con lớn, có gia đình riêng, đều có chiếc hộp thiết như vậy, luôn nhớ làm như vậy mỗi sáng! Khi nhìn thấy hộp thiết đã gần đầy (hay có việc cần làm ngay, như giúp cho người nghèo khó đau bệnh, kẻ hành khất già nua gặp được…) thì mở hộp lấy hết số tiền, hoan hỷ trao cho người! Nếu không gặp trường hợp cần gấp, thì vào dịp Rằm, mua cá, cua, ếch, chim (vvv) đem đến sông phóng sinh…(…)”.

Tôi cười: “Hai em thấy đó, việc làm nhỏ nhặt vậy thôi, nhưng là cách tốt nhất để “gom góp phước đức” cho mình và con cháu - đời nầy và đời sau…. Sự “bố thí” và thực hành việc Thiện để nuôi dưỡng Tâm Từ Bi, giúp mình sống an vui, không đòi hỏi gì nhiều đâu, mà chỉ cần có tấm lòng thành! Đức Phật đã từng khuyến dạy “Nếu đã làm việc lành, hãy nên tiếp làm mãi, nên vui làm việc lành; hễ chứa lành nhất định thọ lạc” (PC118) ngược lại nếu “…Hễ biếng nhác làm lành giờ nào thì tâm liền ưa chuyện ác giờ nấy” (PC116)”

Nhìn thấy vợ chồng cậu học trò có vẻ đăm chiêu, tôi lại cười: “Giống như người nông dân, hay người làm vườn - muốn thu hoạch tốt, thì phải bỏ công chăm sóc, bón phân - tưới nước, bắt sâu đều đặn ngày đêm - đến mùa mới có sản phẩm mà “thu hoạch” nhiều được. Cũng vậy, phước đức không tự nhiên có “ở trên Trời”, để bà con đua nhau đến đó mà tự do “đong” đem về thoải mái! Phước đức (giống như lúa, khoai, bắp, cây trái…) của ai trồng, người ấy gặt hái; không ai có thể khiêng vác đem về nhà làm của riêng cho mình được.”.

Cậu học trò áy náy - hỏi: “Thưa thầy, nhưng trước mắt em vẫn thấy lắm người không “gieo trồng” phước đức gì cả, mà sao họ lại giàu sang qúa cỡ vây?”.

-  Sự giàu sang mà em và nhiều người nhìn thấy được (bằng mắt) có thể hiểu: Một là do “vốn liếng” họ đã tích cóp có từ nhiều kiếp - nay họ được thừa hưởng. Như tiền để dành trong tủ vậy mà! Hai là “không có vốn liếng” gì, nhưng đã làm điều ác, để thu góp vàng bạc (phước đức) của người làm của riêng mình. Hạng người thứ nhất, nếu phung phí, bạt mạng “tiêu xài” (mà không tiếp tục “gầy vốn thêm”), thì sẽ có ngày “hết vốn” - trắng tay, nghèo đói, khổ sở! Hạng thứ hai, lấy “vốn” của người làm “vốn” của mình - thì chắc chắn sẽ không lâu bền, vì giữ “vốn” ấy như giữ tai họa cho mình và gia đình, con cháu…Người vào nhà người khác ban đêm (hay lúc họ đi vắng) để khiêng bao lúa, hay thúng khoai - có thể “lọt” qua được mắt người khác, qua lưới pháp luật; nhưng người (bằng mọi cách) ngang nhiên “trộm” phước đức người khác, không tránh khỏi“mắt trời” - và lưới “nghiệp quả” bao trùm bốn phương tám hướng đâu! Con người phải chính bản thân mình nổ lực chuyển hóa dần, kiên nhẫn “đổi thay” nếp nghĩ cũ, thì tin rằng một mai kia sẽ được an vui, hạnh phúc!

-  Đôi mắt người học trò chợt sáng lên: “Em còn nhớ lời thầy giảng năm xưa: “Ông trời không thể có quyền năng tự mình ban ân hay giáng họa cho ai cả - “ân” hay “họa” là do chính ta tạo ra, ta phải nhận lấy; không có ông bà cha mẹ nào có thể “nhận thay” cho ta cả!”. Tôi cười: “Đã bao năm rồi mà em vẫn còn nhớ, thật đáng quý quá!”

Thoáng liếc nhìn đồng hồ, thấy đã gần trưa, tôi tự rót thêm tách trà - uống một ngụm, đứng dậy - bắt tay cậu học trò cũ: “Hôm nay thầy rất vui được gặp lại em - cậu học trò giỏi văn của thầy năm xưa, đã có một gia đình tương đối ổn định! Chúc vợ chồng em và các con cháu hạnh phúc nhé!”

Mang Viên Long

Vu Lan PL 2558