SỢ ... "CHIẾN SĨ THI ĐUA"

Tôi từ xưởng sản xuất lên phòng được mấy hôm.

Trưởng phòng khạc một lúc bốn cái, khi đờm bắn trúng đèn phải xe máy màu đỏ dưới sân của ông Bí thư chi bộ, ông mới rảo chân vào phòng.

Họp đầu năm.

Mắt nhìn nghiêng vào giấy (vì bị lé) rồi nói theo kiểu đọc điếu văn: “Như thường “nệ”, các đồng chí “lào” nhận danh hiệu rồi thì miễn, các đồng chí còn “nại” chúng ta bắt thăm ai may thì trúng. Nhưng “lăm lay”, có nhân viên mới, tôi đề nghị danh hiệu “lày” dành cho đồng chí Uất (tên hoàn hảo của tôi là Đào Ức Uất, không biết bố tôi hồi đó bực tức ai mà đặt tên như thế. Lâu dần, tôi thành quen và tự hào vì cái tên ấy) để đồng chí phấn đấu cuối “lăm” đạt danh hiệu “chiến sĩ thi đua cấp cơ sở”…!”. Ông trạc năm mươi, người Tiên “Nãng” Hải Phòng nên giọng hơi bị “nơ nớ”.

Hai mươi bàn tay vỗ bôm bốp như bắp rang trong nồi không đậy vung, từng người một chúc mừng theo kiểu các đại sứ bắt tay chào nguyên thủ quốc gia.

Theo qui định, ai không đăng ký, cuối năm dù có cực kỳ xuất sắc cũng không được chiến sĩ thi đua. Ai đã đăng ký, trừ bị kỷ luật, được là nghiễm nhiên.

Tin lan nhanh như cháy nhà. Giám đốc gặp tôi ở cầu thang vừa thở vừa chào (ông bị đau tim nên leo lầu như đánh vật) “chiến sĩ thi đua mới nhé”. Chủ tịch Công đoàn gặp ở toa lét một tay cài cúc quần, một tay lắc lắc “phát huy, phát huy”. Ông Trưởng  ban đời sống nhe răng như mới thử xong món cơm cháy “sắp có tí mặn rồi nhé”. Ông Trưởng phòng tổ chức nói nhỏ vào tai tôi “lí lịch sẽ sáng sủa hơn đấy”. Riêng bà Kế toán trưởng tặng tôi nụ cười toe loe như hoa mười giờ chưa nở đã héo “có cả triệu thả sức mà tiêu”.

Tôi trở thành tâm điểm của công ty. Đến nỗi mấy thằng bảo vệ khoát tay “chiến sĩ thi đua ra cổng miễn xuống xe tắt máy”.

Tôi chưa về đến nhà vợ tôi đã biết, nàng nhẹ nhàng như Thúy Kiều gặp Kim Trọng (thường ngày như cáo gặp thỏ).“Tết này nhà ta rôm rả hơn phải không anh, em sẽ mua một kí sườn nướng đãi một bữa thả dàn”. Mẹt nậy (con gái lớn) đòi ba mua tập sách (còn thiếu mà chưa có khoản nào chi), mẹt nhỏ đòi ba sắm bộ áo mới (áo chúng nó sờn rách rồi), mẹt mén (nhỏ hơn nữa) mong ăn một bữa bánh chưng cho đã, mẹt thí (nhỏ nhất) thích uống sữa pha thật nhiều đường (nhà đâu có nhiều đường  mà pha cho nó).  Gắng một  thằng cu mà ra bốn mẹt. Cái án kỷ luật không đuổi việc là may (vì tôi là công nhân, đuổi chỗ này tôi đi chỗ khác). Tôi lên văn phòng làm chân chạy vặt ấy mà, vợ tôi làm “hiệu trưởng nhà trẻ” tại gia, ai lại kỉ luật bản thân mình bao giờ.

Tôi mặc nghiêm chỉnh hơn. Vợ tôi hào phóng mua một bộ sơ mi nhập ngoại tám chục ngàn (sida). Tôi bỏ áo vào quần (bình thường tôi chẳng dùng thắt lưng bao giờ), có rẽ ngôi một tí, nai nịt đàng hoàng, vừa dắt cái xe máy Tàu vừa huýt gió vừa đẩy (nó mới nổ). Sáng đi sớm (để pha trà, quét nhà, đổ rác), gặp ai cũng chào (thà rằng chào nhầm hơn bỏ sót!).

Nói chung “chiến sĩ thi đua phải khác người thường chứ”.

Cuối năm.

Ông trưởng phòng tổ chức bảo tôi “cậu nộp nhanh báo cáo sáng kiến, chậm hai sáu giờ rồi đấy ” (hôm nào ông về muộn mươi phút cũng chấm thêm giờ, cộng lại một tháng hơn ngày làm việc, ông có thêm vài trăm chứ ít đâu, thì giờ là vàng ngọc cơ mà). Tôi ngớ người, ông hiểu ý “ai lần đầu chẳng thế,  thủ tục thôi mà, nếu cậu không làm được thì nhờ dịch vụ”. Chỉ một giờ sau, ông đưa tôi bốn trang giấy A4 kín chữ (to đùng) đánh máy vi tính (gộp lại co chữ bình thường chưa được một trang) rồi bảo tôi ký vào cho đúng thủ tục, tôi ký nhưng không biết ông viết  gì trong đó.

Ông thư ký công đoàn đặt chiếc cặp nặng (giấy tờ thi đua – tôi đoán thế) lên đùi cô kết toán (mập như chị gì đó là  ca sĩ nỗi danh) ngồi gần  rồi chìa tờ giấy phô tô loằng ngoằng chữ viết tay cho tôi “cậu lấy giấy xác nhận của tổ dân phố nhé, thủ tục thôi mà, ví dụ về chấp hành an ninh trật tự, đổ rác có đúng giờ không, chó nhà có ra đường ỉa bậy không vv…”, cái này cậu phải làm lấy không qua dịch vụ được.

Đơn giản thôi, ông tổ trưởng kí một phát chưa đến năm giây là xong, nhưng tết cận kề  nên tôi phải gửi ông thùng bia cho phải đạo làm người.

Trưởng phòng hối thúc hết thời gian nộp bản tự kiểm điểm bản thân trong năm. “Cậu không biết vi tính thì qua dịch vụ”. Tôi chỉ  biết cám ơn, cám ơn vì sự quan tâm đặc biệt của cấp trên.

Sau này gõ được vi tính tôi mới biết các món này chỉ cần copy người khác làm, thay tên mình vào chưa đầy một phút.

Lễ tổng kết. Khẩu hiệu treo đầy cổng chào, ban công và hành lang hội trường. Trưởng ban tổ chức chỉ đạo chỗ nào treo được là treo hết, “thà thiếu chỗ treo chứ không để thiếu băng rôn, thà thiếu tiền chứ không để thiếu phong bì”.

Nhìn đâu cũng thấy “nhiệt liệt chào mừng…”.

Hội trường như đám tiệc búp phê. Khách xem văn nghệ là chính, màn trình diễn của diễn viên “cây nhà lá nhà” nửa kín nửa hở không thua gì diển viên tuồng chèo. Cô nào cũng má hồng môi đỏ giống chào mào, váy áo ngũ sắc như công, mắt đen như quạ. Các quí vị tọa trên sân khấu bụng bia trống chầu, cà vạt com lê thắt cổ.

“Đồng chí Uất” được xướng lên, tôi bừng mặt, lấy hơi, kéo lưng quần hai cái (sáng chưa ăn gì) nhịp vào hàng các “chiến sĩ thi đua cơ sở”.

Cả hội trường chiêm ngưỡng tôi, hồn như bay lên mây, như say rượu tây, như say thuốc lào.

Đèn máy ảnh phát chớp mưa giông, tiếng máy quay lè xè như cạo gió.

Tôi nhờ thằng bạn bấm hết một trăm lẻ tám tấm hình để “kỷ niệm cho đời nay và làm bằng chứng cho đời sau”.

Phần thưởng là phong bì có hai tờ năm trăm ngàn sắc như dao cạo.

Kết thúc, các quan chức và “chiến sĩ thi đua” được mời ra quán “Con Nhộng Tằm Không Ăn Dâu” liên hoan. Sướng nhé, được uống, được gắp mồi, được say.

Hôm sau, trưởng phòng gọi tôi tính sổ, “tiền dịch vụ viết báo cáo sáng kiến bốn trang bốn trăm, viết kiểm điểm bản thân ba trang ba trăm, liên hoan tổng kết công ty trả  nhưng  ca ra ô kê, mát xa chiêu đãi các xếp và khách khứa thì bổ trên đầu “chiến sĩ thi đua”, tiền…, tiền… vị chi là… tớ đã thanh toán các khoản xong rồi.

Trưởng phòng còn vỗ vai: “Cái được lớn nhất là cái tiếng, còn cái miếng  là… chuyện nhỏ..”.

Coi như toi tháng lương cuối năm.

Tôi bị lên huyết áp, lấy thuốc ra uống liều gấp đôi mà vẫn chóng mặt.

Còn hơn tuần là tết rồi, …

Tiếng vợ tôi văng vẳng “tết này chiêu đãi cả nhà…”

Năm mới lại đến.

Ngày đi làm đầu năm, tôi nhận quyết định trả về nơi cũ vì không thích hợp công việc mới.  Người thay tôi là Đà Kỳ Vọng. Hắn hưởng mùa xuân ít hơn tôi một lần, và… con thì ít hơn một đứa nhưng toàn con trai đang tuổi ăn như hổ và còn nuôi bố mẹ già. Ngắn gọn là “hoàn cảnh” hơn tôi.

Ông Trưởng phòng tuyên bố, năm nay có nhân viên mới, tôi đề nghị danh hiệu này dành cho đồng chí Đà Kỳ Vọng để đồng chí phấn đấu cuối năm đạt danh hiệu “chiến sĩ thi đua cấp cơ sở”…”.

Mọi người râm ran chúc mừng.

Hai mươi bàn tay vỗ bôm bốp như bắp rang trong nồi không đậy vung, từng người một chúc mừng theo kiểu các đại sứ bắt tay chào nguyên thủ quốc gia.

Đà Kỳ Vọng  cảm động đứng lên, tay đặt vào tim, đầu cúi ba cái như lạy, ưỡn ngực thốt lời “đời tôi chưa bao giờ đẹp như hôm nay vì sẽ trở thành chiến sĩ thi đua (nó nói lộn “được” thành “đẹp”), tôi hứa quyết tâm phần đấu….”

Còn tôi, nhẹ hẫng người vì  được ... thoát

Từ Sâm

Nha Trang 31 tháng 12 năm 2013