KHÓ THAY

Đông Y là ngành Y đi từ lý thuyết mang tính triết học của phương Đông. Tây Y là ngành Y đi từ thực nghiệm rồi mới hình thành lý thuyết. Điểm khác biệt cơ bản của hai ngành sẽ dẫn đến cách chẩn bệnh và điều trị khác nhau. Nhưng từ xưa cả hai ngành đều cùng gặp nhau ở việc đào tạo Y Đức cho người hành nghề. Liệu việc đào tạo ấy có còn phù hợp !? Liệu những những Chiến Sĩ Áo Trắng ngày nay có đủ điều kiện để thực hiện đúng những Y Huấn của Đông phương, thực hiện đúng Lời Thề Hyppocrates ngày ra trường !? Khó thay !?

Y HUẤN CÁCH NGÔN

Hải Thượng Y Tông Tâm Lĩnh - Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác :

• Lẽ nào người có trí tuệ không đầy đủ, hành động không chu đáo, tâm hồn không khoáng đạt, trí quả cảm không thận trọng mà dám theo đòi bắt chước nghề y ? 

• Thầy thuốc là người bảo vệ sinh mạng của con người, tử sinh hoạ phúc đều ở tay mình quyết định …, phải hết sức suy nghĩ, đem hết khả năng để làm kế tìm cái sống trong cái chết cho người ta. 

• Nghề thuốc là một nghề thanh cao, là một nghề có lòng nhân … Đạo làm thuốc là một nhân thuật có nhiệm vụ giữ gìn tính mạng người ta, phải lo cái lo của người, vui cái vui của người, chỉ lấy việc giúp người, làm phận sự của mình mà không cầu lợi kể công ... 

• Nghề thuốc là thanh cao, ta càng phải giữ khí tiết cho trong sạch. Khi chữa cho ai khỏi bệnh rồi, chớ có mưu cầu quà cáp, vì người nhận quà hay sinh ra nễ nang, huống chi đối với những kẻ giàu sang tính khí thất thường, mình cầu cạnh thì hay bị khinh rẻ … Hễ cầu vinh thường dễ bị nhục, làm vui lòng vừa ý người ta để mưu đồ lấy lợi nhiều thì lại càng có nhiều biến sinh không tốt . 

• Kẻ giàu sang không thiếu gì thầy thuốc, không thiếu gì người săn sóc; còn nhà nghèo hèn không đủ sức mời mọc danh y, vậy cần lưu tâm cứu chữa cho những người này thì họ mới sống được … 

• Nghề thuốc cũng là đầu mối lớn lao về đạo đức chân chính. Qua nghề y, người ta có thể bồi đắp chữ Đức được cao dày, nếu người đó thực sự giúp ích nhiều cho người bệnh. Nhưng nếu người đó lợi dụng nghề y để hữu ý hoặc vô ý làm những điều có hại cho người khác thì cũng dễ mắc những điểm ‘Thất đức’ không nhỏ. Hoặc nhân lúc cha mẹ người ta gặp cơn nguy cập sợ hãi, hoặc bắt bí người ta trong cơn mưa đêm tối khó khăn, gặp bệnh dễ thì trộ là bệnh khó, bệnh khó thì dọa là bệnh chết, dối lừa người để đạt sự mưu cầu của mình, là đã có sự dụng ý không tốt. Đối với kẻ giàu sang thì sốt sắng để mong lấy lợi; đối với người nghèo khó thì lạnh nhạt, thờ ơ với sự sống chết. Than ôi! đổi nhân thuật thành chước dối lừa, thay lòng nhân đức ra lòng buôn bán. Như thế thì người sống trách móc, người chết oán hờn, không thể tha thứ được. 

• Làm thầy thuốc mà không có lòng thương chung, giúp đỡ người khác làm hằng tâm, không nghiền ngẫm sâu sắc tìm cách cứu sống người mà chỉ chăm chăm kể lợi tính công, lấy của hại người thì còn khác gì bọn giặc cướp. 

• Thầy thuốc hẳn phải lấy việc giúp người là việc hay. Đối với người giàu sang không bị động vì lợi dục; đối với người nghèo hèn cũng không dám coi thường sự sống chết, (để) may ra cúi không thẹn với đất, ngửa không thẹn với trời. Có thể nói: không có nghề nào nhân đạo bằng nghề y cứu sống người, cũng có thể nói: không có nghề nào vô nhân đạo bằng nghề y thiếu đạo đức. 

LỜI THỀ HYPPOCRATES

Tôi xin thề trước Apollon thần chữa bệnh, trước Æsculapius thần y học, trước thần Hygieia và Panacea, và trước sự chứng giám của tất cả các nam nữ thiên thần, là tôi sẽ đem hết sức lực và khả năng để làm trọn lời thề và lời cam kết sau đây : 

• Tôi sẽ coi các thầy học của tôi ngang hàng với các bậc thân sinh ra tôi. Tôi sẽ chia sẻ với các vị đó của cải của tôi, và khi cần tôi sẽ đáp ứng những nhu cầu của các vị đó. Tôi sẽ coi con của thầy như anh em ruột thịt của tôi, và nếu họ muốn h�!8Dc ngh!E1�� y thì tôi s��� dạy cho họ không lấy tiền công mà cũng không giấu ngh�ˁ. Tôi sẽ truyền đạt cho họ những nguyên lý, những bài học truyền miệng và tất cả vốn hiểu biết của tôi cho các con tôi, các con của các thầy dạy tôi và cho tất cả các môn đệ cùng gắn bó bởi một lời cam kết và một lời thề đúng với Y luật mà không truyền cho một ai khác. 

• Tôi sẽ chỉ dẫn mọi chế độ có lợi cho người bệnh tùy theo khả năng và sự phán đoán của tôi, tôi sẽ tránh mọi điều xấu và bất công. 

• Tôi sẽ không trao thuốc độc cho bất kỳ ai, kể cả khi họ yêu cầu và cũng không tự mình gợi ý cho họ; cũng như vậy, tôi cũng sẽ không trao cho bất cứ người phụ nữ nào những thuốc gây sẩy thai. 

• Tôi suốt đời hành nghề trong sự vô tư và thân thiết. 

• Tôi sẽ không thực hiện những phẫu thuật mở bàng quang mà dành công việc đó cho những người chuyên môn. 

• Dù vào bất cứ nhà nào, tôi cũng chỉ vì lợi ích của người bệnh, tránh mọi hành vi xấu xa, cố ý và đồi bại nhất là tránh cám dỗ phụ nữ và thiếu niên tự do hay nô lệ. 

• Dù tôi có nhìn hoặc nghe thấy gì trong xã hội, trong và cả ngoài lúc hành nghề của tôi, tôi sẽ xin im lặng trước những điều không bao giờ cần để lộ ra và coi sự kín đáo trong trường hợp đó như một nghĩa vụ. 

• Nếu tôi làm trọn lời thề này và không có gì vi phạm tôi sẽ được hưởng một cuộc sống sung sướng và sẽ được hành nghề trong sự quý trọng mãi mãi của mọi người. Nếu tôi vi phạm lời thề này hay tôi tự phản bội, thì tôi sẽ phải chịu một số phận khổ sở ngược lại.

Hoài An tổng hợp